Ekstrakcja zęba stałego budzi często wśród pacjentów duży niepokój. Jest procedurą rutynową, ale inwazyjną. Współczesna stomatologia dysponuje szerokim wachlarzem możliwości terapeutycznych, które mają na celu zachowanie własnych zębów pacjentów w jamie ustnej. Nie zawsze jednak jest to możliwe. Kiedy ekstrakcja jest konieczna, czy boli i z jakimi konsekwencjami się wiąże? Co trzeba wiedzieć, gdy wybieramy się na usunięcie zęba? Koniecznie przeczytajcie!
Ekstrakcja zęba – u stomatologa czy u chirurga?
O tym, czy ekstrakcji może dokonać stomatolog czy konieczne jest zaangażowanie chirurga, decyduje lekarz. W niektórych przypadkach prostej ekstrakcji może podjąć się stomatolog. Bardziej skomplikowanymi przypadkami – usuwaniem chirurgicznym zębów, dłutowaniem zatrzymanych ósemek, usuwaniem problematycznych korzeni zębów złamanych – zajmuje się chirurg stomatologiczny bądź chirurg szczękowo-twarzowy.
Kiedy ekstrakcja zęba jest konieczna?
Ekstrakcja zęba jest rozwiązaniem ostatecznym i ordynuje się ją wyłącznie w sytuacjach, kiedy inne postępowanie jest niemożliwe lub nie ma szans powodzenia. Do najczęstszych powodów ekstrakcji zęba stałego należą:
Zaawansowana próchnica
Kiedy ząb jest silnie uszkodzony przez próchnicę, a leczenie kanłowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów, ekstrakcja może być jedynym rozwiązaniem zmierzającym do sanacji jamy ustnej. Dzięki zaawansowaniu nowoczesnych procedur stomatologicznych leczenie endodontyczne ma bardzo duży odsetek terapii zakończonej powodzeniem, ale zdarzają się przypadki, kiedy nie odnosi pożądanego skutku.
Choroby przyzębia
Parodontoza, czyli choroba dziąseł i przyzębia, prowadzi do utraty kości otaczającej ząb, co może skutkować jego rozchwianiem i koniecznością usunięcia. Choroby przyzębia często są wynikiem działania bakterii oraz niewłaściwej higieny jamy ustnej, a ich zaawansowana forma może prowadzić do utraty zębów.
Zęby zatrzymane
Najczęściej są to trzecie zęby trzonowe, czyli ósemki (tzw. zęby mądrości), które nie wyrzynają się prawidłowo z powodu braku miejsca w łuku zębowym. Zatrzymane zęby mogą powodować stany zapalne, ból oraz nacisk na sąsiednie zęby, co powoduje konieczność ich usunięcia chirurgicznego.
Zęby nadliczbowe i nieprawidłowo wyrżnięte
W niektórych przypadkach mogą występować dodatkowe zęby, które zaburzają prawidłowy układ w jamie ustnej. Zdarzają się patologie takie jak np. trzecia jedynka czy zęby dziewiąte. Mogą one powodować problemy funkcjonalne i estetyczne, dlatego ich usunięcie bywa konieczne.
Uszkodzenia mechaniczne
Zdarza się, że zęby uszkodzone w wyniku urazu mechanicznego złamane są w taki sposób, że nie nadają się do odbudowy protetycznej. W takich sytuacjach ekstrakcja jest jedynym rozwiązaniem.
Leczenie ortodontyczne
W ramach przygotowań do leczenia ortodontycznego czasami konieczne jest usunięcie jednego lub kilku zębów, aby uzyskać odpowiednią przestrzeń dla pozostałych zębów i umożliwić ich prawidłowe ustawienie. Takie postępowanie jest możliwe, ale jedynie w szczególnych przypadkach. W miarę możliwości zawsze staramy się zachować zdrowe zęby w jamie ustnej pacjenta.
Jak przebiega ekstrakcja zęba stałego
Proces ekstrakcji zęba stałego składa się z kilku etapów, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa i komfortu pacjenta. Pierwszym etapem jest szczegółowa konsultacja z lekarzem chirurgiem stomatologicznym, podczas której przeprowadzany jest wywiad medyczny oraz badanie jamy ustnej. Często zleca się wykonanie dodatkowo diagnostyki obrazowej – RTG lub tomografii CBCT – aby dokładnie ocenić stan zęba, korzenia oraz otaczających go struktur. Aby zabieg był bezbolesny, stosuje się znieczulenie miejscowe. W niektórych przypadkach, szczególnie przy skomplikowanych ekstrakcjach, czy też na życzenie pacjenta, możliwe jest zastosowanie znieczulenia ogólnego lub sedacji. Przebieg ekstrakcji zęba zależy od jego stanu i lokalizacji w jamie ustnej. Jeśli ząb jest silnie zniszczony lub ma skomplikowaną strukturę korzeni, może być konieczne podzielenie go na mniejsze fragmenty i usunięcie ich pojedynczo. Po usunięciu zęba z zębodołu, rana jest dokładnie oczyszczana, aby zapobiec infekcji. Często zakłada się szwy, które pomagają w zamknięciu rany i przyspieszają proces gojenia. Stosuje się także opatrunek, który chroni ranę i wspomaga formowanie się skrzepu krwi. Pacjent powinien zagryzać go przez około 30 minut po zabiegu, a następnie wypluć.
Możliwe powikłania ekstrakcji zęba stałego
Ekstrakcja zęba stałego jest zabiegiem rutynowym i uważanym za bardzo bezpieczny, ale mogą wystąpić po niej pewne powikłania. Do najczęstszych z nich należą:
Ból i obrzęk
Ból i obrzęk są typowymi objawami po zabiegu, które zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, przepisane przez lekarza, mogą pomóc w złagodzeniu tych dolegliwości. Bardzo pomocne w profilaktyce i redukcji obrzęku są zimne okłady. Zimny okład (np. w formie worka z lodem lub icepacka) powinno się przyłożyć do twarzy w okolicy miejsca ekstrakcji tuż po zabiegu. Bardzo ważne jest, aby nie przykładać przez dłuższy czas zimnego okładu bezpośrednio do skóry, gdyż grozi to powstaniem odmrożenia. Przydatna będzie np. lniana lub bawełniana cienka ściereczka, która ochroni skórę przed ewentualnym odmrożeniem.
Suchy zębodół (alveolitis sicca)
Suchy zębodół (nazywany również czasami suchodołem) to stan, w którym skrzep krwi nie formuje się prawidłowo w miejscu po usuniętym zębie lub zostaje usunięty. Zwykle dzieje się tak z powodu zbyt intensywnego płukania rany po ekstrakcji lub też zbyt wczesnego spożycia posiłku po usunięciu zęba. Suchy zębodół powoduje bardzo silny ból, który promieniuje do ucha i skroni i jest słabo podatny na działanie środków przeciwbólowych. W przypadku jego wystąpienia konieczna jest wizyta u stomatologa, który oczyści zębodół i zastosuje odpowiednie leki.
Infekcje
Infekcje nie są częstym powikłaniem po ekstrakcji zęba, ale czasami do nich dochodzi. Objawy infekcji to przede wszystkim nasilający się mimo upływu czasu silny ból, obrzęk, gorączka i nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Aby zmniejszyć ryzyko infekcji, ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących higieny jamy ustnej. Niekiedy po ekstrakcji konieczne jest przyjmowania przepisanych przez lekarza antybiotyków. Ważne jest, aby zażywać je sumiennie i nie przerywać kuracji nawet w przypadku poprawy samopoczucia i braku bólu.
Krwawienie
Niewielkie krwawienie jest normalne przez kilka godzin po zabiegu. Jeśli jednak krwawienie nie ustaje lub nasila się, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Aby zmniejszyć ryzyko krwawienia, zaleca sięunikanie intensywnej aktywności fizycznej, gorących napojów i palenia tytoniuprzez co najmniej 24 godziny po zabiegu. Nie powinno się również samodzielnie wkładać nic do zębodołu ani dłubać w nim szczoteczką do zębów, wykałaczką ani innymi przedmiotami.
Uszkodzenie sąsiednich struktur
W bardzo rzadkich przypadkach może dojść do uszkodzenia sąsiednich zębów, kości, naczyń krwionośnych lub nerwów. Takie powikłania mogą wymagać dalszego leczenia specjalistycznego. W przypadku ekstrakcji zębów trzonowych górnych podczas zabiegu może dojść do powstania przetoki ustno-zatokowej, która musi zostać jak najszybciej zamknięta przez chirurga.
Szczękościsk
Ekstrakcja dolnych ósemek prowadzi dość często do trudności z otwieraniem szczęki (trismus), które są wynikiem podrażnienia mięśni lub stawów. Na skutek odruchowego skurczu mięśni w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego występuje szczękościsk. Ćwiczenia rozciągające pomagają zazwyczaj złagodzić te objawy. Jeśli objawy nie ustępują, konieczna jest wizyta u stomatologa. Czasami potrzebna jest również fizjoterapia stomatologiczna.
Przygotowanie do zabiegu i postępowanie po ekstrakcji
Odpowiednie przygotowanie do zabiegu oraz przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych to kluczowe warunki potrzebne dla minimalizacji ryzyka powikłań i przyspieszenia procesu gojenia.
- przed ekstrakcją – o czym trzeba pamiętać
Na etapie kwalifikacji do zabiegu pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, w szczególności o lekach rozrzedzających krew. Konieczne może być ich odstawienie przed zabiegiem, zmiana dawki lub czasowa zamiana na inny lek. Czasami sytuacja wymaga konsultacji z lekarzem ordynującym terapię choroby podstawowej, na przykład kardiologiem. W przypadku ekstrakcji w narkozie konieczne jest specjalne przygotowanie (w szczególności bezwzględne powstrzymanie się od jedzenia i picia przez wymagany czas), o czym informuje pacjenta lekarz prowadzący.
- po ekstrakcji – ważne zalecenia
Po usunięciu zęba trzeba rzez wskazany przez lekarza czas zagryzać opatrunek i zadbać o zimny okład. Przez 2-3 dni nie można płukać intensywnie jamy ustnej, aby nie wypłukać skrzepu, który jest niezbędny dla prawidłowego procesu gojenia. Zęby myje się z ominięciem okolicy poekstrakcyjnej, a pastę wypluwa bez płukania wodą. Po około 2-3 dniach zaleca się ostrożne płukanie jamy ustnej płynem z chlorheksydyną (np. Eludril), który ma działanie odkażające i antyseptyczne. Takie płukanki można stosować do dwóch tygodni. Przez minimum 24 godziny po ekstrakcji zęba należy wypoczywać i unikać wysiłku fizycznego. W przypadku trudnych ekstrakcji chirurgicznych czas ten powinien ulec wydłużeniu. Nie można się również schylać, podnosić ciężkich przedmiotów i należy starać się unikać kichania. Jeżeli podczas zabiegu zakładane były szwy nierozpuszczalne, najczęściej lekarz zdejmuje się po upłynięciu 7 dni od ekstrakcji.
Ekstrakcja zęba stałego, choć może budzić obawy, jest często niezbędnym zabiegiem w leczeniu wielu problemów stomatologicznych. Dzięki nowoczesnym technikom chirurgicznym oraz odpowiedniemu postępowaniu przed- i pozabiegowemu, ryzyko powikłań jest minimalne, a proces gojenia przebiega sprawnie i komfortowo dla pacjenta.
Jeżeli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości dotyczące ekstrakcji zęba stałego, skonsultuj się ze specjalistą z Ortognatyka dr Jagielak.
Be First to Comment